wschody słońca: Park Narodowy Lahemaa w Estonii (1)

Park Narodowy Lahemaa w Estonii powstał w 1971 r., jako pierwszy park narodowy na obszarze całego Związku Radzieckiego, z myślą o ochronie malowniczych i dziewiczych krajobrazów północnej Estonii. Nazwa parku oznacza "krainę zatok", której cztery półwyspy - Juminda, Pärispea, Käsmu, Vergi oddzielają od siebie cztery zatoki: Kolga, Hara, Eru i Käsmu. Około 70 % powierzchni Parku zajmują lasy. Płaskowyże Harju i Viru stanowią tereny najstarszego w Estonii stałego osadnictwa i z tej przyczyny są doskonałym przykładem zagospodarowanych, zmienionych już ludzką ręką krajobrazów, kontrastujących wyraźnie z dziewiczymi obszarami parku pokrytymi lasami i obfitującymi w torfowiska. Naturalną i wyraziście zarysowaną granicę między wymienionymi płaskowyżami a przybrzeżną równiną wyznaczają malownicze wodospady: Nõmmeveski na rzece Valgejõgi, Joaveski na rzece Loobu, oraz Vasaristi na strumieniu Vasaristi. Niewątpliwego uroku dodają Parkowi również klify - Tsitre i Muuksi - w jego zachodniej części. Najwyższy brzeg sięga tu 67 metrów nad poziomem morza (w Vihula). Krajobrazy nadbrzeżnej równiny najlepiej jest odkrywać, korzystając ze szlaków w pobliżu wsi Käsmu i Majakivi. Absolutnie unikalne muzeum geologiczne na otwartym powietrzu, prezentujące różnorodne typy skał występujących w Estonii, znalazło natomiast swoją siedzibę nieopodal wsi Altja. Interesujące ścieżki przyrodnicze - Muuksi i Palmse - poprowadzą nas z kolei przez obszary parku, w których doskonale zachowały się zabytki starożytnej historii Estonii oraz ślady bogatego dziedzictwa kulturowego Bałtyckich Niemców. Ekosystemy północno - estońskich torfowisk obejrzymy, korzystając z drewnianych kładek na torfowisku Viru.

Wybrzeże Parku Lahemaa bogate jest też w gigantyczne głazy narzutowe oraz tak zwane kamienne pola. Zarówno głazy, jak i dużo mniejsze kamienie naniesione zostały przez olbrzymie lodowce z Finlandii i Skandynawii. Sporych rozmiarów kamienne pola znajdziemy w pobliżu wsi Tapurla na półwyspie Juminda oraz w lesie i na plaży niedaleko wsi Käsmu. Do najbardziej znanych głazów narzutowych należą natomiast: Juminda Majakivi, Jaani - Tooma Suurkivi w wiosce Kasispea oraz Ojakivi we wsi Võsu. Większość z nich rzeczywiście wywiera ogromne wrażenie. Mierzą po kilka metrów wysokości, i wspięcie się na wiele z nich bez pomocy drewnianej drabiny jest zwyczajnie niemożliwe.

Rozczarowani Parkiem nie mogą być także miłośnicy dzikich plaż. W pobliżu wsi Käsmu jest ich co najmniej kilka. Im bliżej wioski, tym zażywających kąpieli słonecznych więcej, ale już na 3 kilometrze szlaku opasającego półwysep, nie spotkaliśmy żywej duszy. Choć trzeba przyznać, że piaszczyste plaże należą w Parku do rzadkości i występują zazwyczaj przy ujściu rzek w zatokach. Największa i najpopularniejsza z plaż, z pasmem wydm tuż za nią, zlokalizowana jest nieopodal wsi Võsu. Võsu to jeden z najstarszych letnich kurortów w północnej Estonii, założony jeszcze w XIX wieku. Wiele wybitnych ówczesnych osobistości z Tallina, Tartu, Petersburga i Moskwy spędzało tu swoje wakacje. Silne sztormy i niewłaściwe zarządzanie doprowadziły jednakże do stopniowego cofania się i destrukcji plaży. Piaszczyste plaże odnajdziemy jeszcze niedaleko wsi Loksa i Vergi na Półwyspie Juminda. Natomiast kilka dawnych wiosek rybackich, takich jak Altja i Vainupea zaczęło pełnić rolę letnich kurortów w czasach sowieckich.

Park Lahemaa obfituje również w jeziora. Największym z nich jest Kahala o powierzchni 350 ha i głębokości nie przekraczającej 2,8 m. Najwięcej uroku mają jednak jeziora położone w pobliżu wsi Viitna w południowej części Parku. Urozmaicona rzeźba terenu, piękne jeziora(jezioro Viitna Pikkjärv - 5,7 m głębokości, na północny wschód od niego znajduje się jezioro Viitna Väikejärv, inaczej zwane Linajärv, oraz jezioro Nabudi), wspaniałe, soczyście zielone, pachnące i majestatyczne lasy świerkowe i sosnowe czynią to miejsce nad wyraz wyjątkowym.

Flora i fauna Parku Lahemaa

Flora Parku Lahemaa, podobnie jak i całej północnej Estonii, jest dość uboga. Więcej niż 70 % terytorium Parku zajmują lasy. Większość z nich stanowią suche lasy borealne, wrzosowiska oraz lasy podmokłe, ubogie w gatunki roślinne. Mniej niż 10 % powierzchni Parku zajmują łąki obfitujące - w przeciwieństwie do lasów - w bogactwo gatunków roślin naczyniowych. Park jest jednocześnie środowiskiem, w którym występują duże drapieżniki, takie jak niedźwiedzie brunatne, wilki, rysie. Świadomość występowania niedźwiedzi, sprawia, że wieczorne wędrowanie po parku, tuż przed zachodem słońca nabiera zupełnie nowego wymiaru, podnosi adrenalinę, przyśpiesza tętno i przyczynia się w niemałym stopniu do tego, że nasza wyobraźnia zaczyna płatać nam figle, zwłaszcza w momentach, kiedy gdzieś w oddali usłyszymy trzask bądź szum poruszanych wiatrem gałęzi.